1391/8/20 شنبه
شهرستان آباده
پيشينه تاريخي
آباده برگرفته از واژه آپاتيه به معناي داير  معمور  مسكون پر جمعيت و با  اضافه  شدن  (ه)  به آخر  آن محل  آباد را مي رساند . به استناد كاوشهاي باستان شناسي سكونت در محدوده فعلي آباده به هزاره   اول   قبل از ميلاد بر مي گردد . كردهاي چادر نشين در دوره هخامنشي نخستين كساني بودند كه در دشتهاي حد فاصل آباده و اصفهان اسكان يافته اند . در دوره صفويه و زنديه همزمان با حضور شاه اسماعيل سوم شهر آباده در مسير جديدي از پيدايش شهر نشيني قرار گرفت و اولين ساخت و سازها با جلوه گاههاي يك شهر شرقي در آباده ايجاد شد . با تاسيس فرمانداري در سال 1302 و شهرداري در 1304 موجوديت مستقل سياسي اين شهرستان تجلي يافت و به عنوان يكي از 49 شهرستان كشور در استان هفتم جاي گرفت .
موقعيت و وسعت شهرستان آباده
شهرستان آباده با وسعت 6700 كيلومتر مربع در شمال استان فارس با مركزيت شهر آباده قرار دارد . اين شهرستان از شرق به شهرستان ابركوه در استان يزد ، از جنوب به شهرستان خرم بيد ، از غرب به شهرستان اقليد و از شمال به استان اصفهان متصل است .فاصله مركز شهر ستان تا شيراز 275 كيلومتر است و در فاصله 200 كيلومتري جنوب مركز استان اصفهان قرار دارد . اين شهرستان در حد فاصل طول جغرافيايي 51 درجه و 51 دقيقه تا 53 درجه و عرض جغرافيايي 30 درجه و 49 دقيقه تا 31 درجه و 39 دقيقه قرار دارد . ارتفاع اين شهرستان از سطح دريا 2030 متر مي باشد .
آثارتاريخي
قلعه ايزد خواست – كاروانسراي ايزد خواست – كاروانسراي شورجستان – كاروانسراي خان خوره – تيمچه صرافيان – باغ اميد سالار – عمارت كلاه فرنگي- كلاه فرنگي سورمق-قلعه بهرام گور سورمق – اولين سد قوسي جهان در ايزد خواست – چاپارخانه چهل زرعي – منزل شاه اسماعيل – قلعه كريم آباد-تل سارياتان – تل قلعه ارون – تپه دولت آباد – تپه ده گردو –تل شاه محمود و ......
جاذبه هاي گردشگري
باغها و كشتزارهاي صغاد و بهمن در شمال آباده – منطقه خان گل و دهنه تيدر (صادق آباد) – باغات فيروزي-عيون آباد – تل آسياب (آباده)- دماغه آبي (صغاد ) – آب شتر (آباده )  – شورچشمه و شيرين چشمه (ايزد خواست ) – پارك شهر آباده –  چشمه ريزه (ايزد خواست ) – پارك جنگلي فرهمند (آباده) –چشمه سارهاي خسرو شيرين – دريا چه مصنوعي و پارك قدمگاه سورمق – تفرجگاه بيدك
صنايع دستي
صنايع دستي در آباده بيش از 400 سال سابقه و از جمله هنر هايي  كه   در اين   شهرستان توليد و آموزش داده مي شود عبارتند از :
منبت – معرق – چرم دوزي – گليم بافي –گبه بافي-  سفره قلم كار – پيكره تراشي – قالي بافي – گيوه دوزي – سفال كاري – سرمه دوزي – چهل تكه دوزي – نقره كاري
منبت آباده شهرت خاص و عام دارد و در تمام كتب سياحان ثبت شده است ، بويژه قاشق هاي شربت خوري كه شهرت جهاني دارد و هيچ موزه يا كلكسيون چوبي وجود ندارد كه از اين قاشق ها براي تزئين در آن استفاده نشده باشد .
تاريخ منبت : تاريخ منبت بر روي چوب به 6 هزار سال پيش مي رسد كه در ابتدا در مصر قديم و يونان روم و سپس ايران قديم رواج خاصي داشته است . در ايران نيز در زمان هخامنشيان منبت و منب كاري رواج داشته كه در زمان ساسانيان به اوج هنري خويش مي رسد . در اباده نيز هنرمندان منبت كار بسيار وجود داشته و دارند كه بعضا از لحاظ كيفي و كمي بهترين استادان منبت ايران هستند . همچنين پايه و اساس منبت دستي در آباده فارس پي ريزي شده و اولين فردي كه در اين زمينه فعاليت داشت استاد آقا جان بوده است .
قالي : از نقشه هاي مهم و معروف قالي در منطقه به نقش هيبت لو مي توان اشاره كرد .
گيوه شيوه آباده : نوعي پاپوش ويژه مردان است كه مانند ديگر هنرهاي شهرستان شهرت و اهميت جهاني دارد . همه مراحل توليد اين پاپوش دستي است و مواد اوليه آن نخ قالي و نخ ابريشم و ضايعات چرم است . رويه گيوه به دست زنان و توسط انواع سوزنها ( به جز سوزن خياطي ) و جوالدوز بافته مي شود.
مشاهير بنام اين شهرستان :
حاج محمد جعفر آباده اي(فقيه) پور فريدون (شاعر سده هفتم هجري ) سقيما آباده اي (شاعر ) –مذنب (مرثيه سرا ) – حبيب اله ذوالفنون و فرزندان ( موسيقيدان ) اورنگ خضرائي (شاعر ) و بيش از 400 چهره برجسته علمي ، اساتيد و دانشمندان آياده اي كه در سراسر جهان منشا اثرات بزرگ هستند .
سرودها
يكي از هنرهائي كه فرزندان برومند آباده اي از ديرباز به آن پرداخته اند و آن را به نام و شهرت كشوري رسانده اند سرودهاي اين شهرستاناست . گروههاي سرود شهرستان سالهاست كه در اين زمينه آثار بسيار زيبا و به يادماندني را به يادگار گذاشته اند به خصوص در زمان دفاع مقدس كه ياد و خاطره سرودهاييمثل مادر ، دشت تنگستان ، باز اين چه شورش است ، رضا رضا و ولايت از اذهان هيچ يكاز هم ميهنان پاك نمي شود .
 

بيشتر